మా ఏటికొప్పాక గొప్ప...!

చిన్నప్పుడు సెలవుల్లో అమ్మమ్మ వాళ్ళూరు వెళుతున్నాం అంటే కలిగే ఆనందం అంతా ఇంతా కాదు. ఆ మాట కొస్తే ప్రతీ ఒక్కరికీ అదో తియ్యని జ్ఞాపకం అయి ఉంటుందీ. నా బాల్యం లో గొప్ప గొప్ప జ్ఞాపకాలన్నీ అమ్మమ్మా వాళ్ళూరి లో జరిగినవే..(కంగారు పడకండీ అవన్నీ ఇప్పుడు మొదలెట్టను)
ఇంతకీ ఏ వూరో తెలుసా?
గత  150  సంవత్సరాలుగా తెలుగువారి సంస్కృతి లో భాగమయ్యి, ఆంధ్రదేశపు హస్త కళావైభవాన్ని చాటి చెప్తున్న లక్కబొమ్మల పరిశ్రమ నెలకొన్న ఊరు. ఎందరో గొప్ప కళాకారుల పుట్టినిల్లు.. విశాఖజిల్లా లోని "ఏటికొప్పాక".

వరహానది ఒడ్డున వెలసిన ఊరు... ఆ ఊరికి  ఒక వైపు గ్రామ దేవత బండితల్లీ, మరో వైపు నూకాలమ్మ తల్లి ఆలయాలుంటాయి.  వచ్చే వాళ్ల మీద పోయే వాళ్ల మీద ఒక కన్నేసి చూస్తుంటారు ఈ అక్కా చెల్లెళ్ళు. ఊరి విస్తీర్ణం తక్కువేగానీ, ఇళ్ళూ, జనాలూ చాలా
ఎక్కువ. ఊరిని చుట్టేస్తూ ఒకే ఒక్క్క రహదారి ఉంటాది. మిగిలినవన్నీ ఇరుగ్గా ఉండే సందులూ గొందులే ;). అయితేనేం? మా వూరి జనాల మనసులు ఇరుకు కాదు. వారి సృజనాత్మకతా, నైపుణ్యాలకి కొలత లేదు.
"ఏంటంటా వారి టాలెంటూ?" అంటారా? చెప్తా గానీ.. మీలో ఎంతమందికి లక్కబొమ్మల గురించి తెలుసో చేతులెత్తండీ? చిన్నప్పుడూ ఎంతమంది లక్క పిడతలతో ఆడుకున్నారో చెప్పండీ...? హ్మ్మ్.. ఈ రోజుల్లో చాలా మందికి తెలిసుండకపోవచ్చు.
అందుకేగా బోలెడు స్టఫ్ తో వచ్చానూ..! ఈ రోజుల్లో హస్తకళలని పెద్దగా ఎవరూ పట్టించుకోవటం లేదు గానీ, నా చిన్నప్పుడు ఊళ్ళొ టీనేజ్ కొచ్చిన ప్రతీ కుఱాడూ ఈ బొమ్మల తయారీ నేర్చుకునేవాడు. సరే పాయింట్ కి వచ్చేస్తున్నా.

లక్కబొమ్మలు అంటే లక్క (Lac) రంగులు అద్దిన చెక్క బొమ్మలు." లక్క అంటే ఏంటీ?" అంటారా?
"లక్క" అనే  కీటాకాలు ఉన్న కొమ్మలను విరిచి, వాటికున్న లక్కను (అవి స్రవించే ఒక పదార్దం) గీకి తీస్తారు. ఈ విధంగా లభించిన ముడి లక్కను 'స్టిక్ లాక్' (Sticklac) అంటారు. ఈ ముడిలక్కను కరిగించి శుద్ధిచేసి బిళ్ళలుగాను, కడ్డీలుగాను అచ్చులు పోస్తారు. శుద్ధి చేసిన ఈ లక్కను 'షెల్లాక్' (Shellac) అంటారు.


ఏజన్సీల్లో ఫారెస్ట్ డెపార్ట్మెంట్ వాళ్ళు ఎందుకూ పనికి రాని పిచ్చి మొక్క గా పరిగణించీ, తీసుకెళ్లడానికి మాత్రం పెర్మిషన్ ఇవ్వని "అంకుడు చెట్టు" కలపని ఉపయోగిస్తారు వీటి కోసం. (ఈ కఱ చాలా మెత్తగా ఉండటం వల్ల ఎందులోనూ వాడరు.)
ఈ అంకుడు కఱ ని అందమయిన బొమ్మలుగానూ, గృహాలంకరణ వస్తువులుగానూ మార్చి దేశ విదేశాలకి ఎగుమతి చేస్తూ ఉంటారు. (మనకి పొరిగింటి పుల్ల కూర రుచి కాబట్టీ పెద్దగా పట్టీంచుకోమనుకోండీ).  
పసుపు కొమ్ములూ, కరక్కాయలూ మరియూ కూరగాయల నుండీ తయారు చేసిన రంగులని లక్కతో కలిపి, ఈ చెక్క తో చేయబడ్డ బొమ్మలకి పూస్తారు. ఈ బొమ్మలకి మెరుగు దిద్దటం లో "మొగలి రేకు "ది కూడా ముఖ్య పాత్ర.
ఇవన్నీ ఎటువంటి కెమికల్స్ కానీ,ప్లాస్టిక్ గానీ వాడకుండా ప్రకృతిసిద్దమయిన వాటిచేతనే చేయబడతాయి. చిన్నపిల్లలొ నోట్లో పెట్టుకోవటం వల్ల గానీ, మనం ఉపయోగిస్తున్నప్పుడూ వంటికి తగలడం వల్లగానీ ఎటువంటి హానీ జరిగేఅవకాశం లేదు..

వీటి గురించిన మరిన్ని వివరాలూ, ఇక్కడి కళాకారుల ఘనత ని చాటే గొప్పగొప్ప కళా ఖండాల గురించీ.., తెలుగువాడి సృజనాత్మకతనీ, పట్టుదలనీ ఎలుగెత్తి చాటిన సంఘటనల గురించీ త్వరలో  వివరంగా చెప్తాను.

మచ్చుక్కి కొన్ని బొమ్మల పోటోలు.. వీళ్ళ క్రియేటివిటీ కి అవధులు ఉండవ్. చిన్న్నపిల్లల గిలిగిచ్చి కాయలను మొదలుకోనీ.. పశు పక్షాదులూ, మనుషులూ, దేవుళ్ళూ.. ఒకటేమిటీ.. ఆడపిల్లల గాజులూ, చెవిరింగులూ, హారాలూ, జడక్లిప్పులతో సహా అన్నిటినీ చెక్కతో చేసి మెరిపించి మురిపిస్తారు.


బుజ్జి గణేశుడు.. వీటిలో అరచేతిలో ఇమిడి పోయే సైజ్ నుండీ రక రకాల మోడల్స్ లో, వేరు వేరు సైజుల్లో దొరుకుతాయి.

ఇదేంటీ అనుకుంటున్నారా? సెల్ ఫోన్ స్టాండ్ అండీ.. వీటిలో కూడా చాలా రకాలుంటాయ్.

అద్దీ....  ఈ వంట సెట్ట్లు. చాలా పాపులర్ అయిన ఐటెం. ఒకప్పుడూ.. ఆడపిల్ల ఉండే ప్రతీ ఇంట్లోనూ ఆడుకోడానికి ఇచ్చే కిట్ అన్నమాట. మొన్న అడిగితే.. ఈరోజుల్లొ ఎవరూ కొనటం లేదండీ. తయారీ ఆపేశాం అన్నాడు షాపతను. నేనూరుకుంటానా?
తయారు చేసే కళాకారుల ఇంటికెళ్ళి మరీ చేయించా..

పక్కనా ఆ తాటాకు బుట్ట ఏమిటీ అని చూస్తున్నారా? అది కూడా ఏటికొప్పాక లక్క బొమ్మల సంస్కృతి లో ఒక భాగమే.. ఈ బొమ్మలు ఆ బుట్టలో పెట్టి ప్యాక్ చేస్తారు.

ఈ బొంగరాలు మీ లో చాలా మందికి తెలిసే ఉంటాయ్..చిన్నప్పుడు తెగ ట్రై చేసేవాడిని తాడు తో ఆ బొంగరం తిప్పడానికి..ప్చ్.. వచ్చేది కాదు.. (ఇప్పుడూ రాదు అనుకోండీ.. ఒక వేళ తిప్పినా తిరగేసి తిరుగుతుందీ..)

ఈ బొంగరాలు ఎలా తయారు చేస్తారో చూడాలని ఉందా.. అయితే ఈ వీడియో మిస్సవ్వద్దూ..

ఈ వీడియో కనిపించే ఆర్టిస్ట్ పేరు చిన్నయాచారి గారు. అబ్దుల్ కలాం చేతుల మీదుగా జాతీయ అవార్డ్ తీసుకున్న వ్యక్తి. ఈయన చేతిలో రూపు దిద్దుకున్న కళాఖండాలని తర్వాత పోస్ట్ లలో చూపిస్తాను.

ఇవి చిన్న పిల్లలు ఆడుకునే కొన్ని బొమ్మలు...

ఈ వీడియో చూడండీ..
http://www.youtube.com/watch?v=nhRwz8JEmJk

ఎడ్లబండీ.. (ఎడ్లు మేతకెళ్ళాయి)

ఇది పూర్వకాలం నుండీ వస్తున్న ఐటెమ్. ఇందులో బొమ్మనీ రెండు గా విడగొట్టీ.. మిగిలినవన్నీ ఒకదానిలో ఒకటి పెట్టేయొచ్చూ..

మనం దాడి ఆట ఆడేవాళ్ళం కదా.. అదీ ఇది.. చెస్ బోర్డ్ కూడా చాలా ఫేమస్. రాజూ, మంత్రీ, గుఱం అన్నీ చెక్కతో చేయబడి ఉంటాయ్. వాటితో ఆడితే ఆ మజానే వేరు. మా ఇంట్లో ఒక సెట్ ఉట్టుందీ..

విజిలేయించే కీ చెయిన్లు..

ప్రస్తుత రోజుల్లో.. వీటికీ, వీటిని తయారు చేసేవారికీ పెద్దగా విలువ లేకుండా పోయిందీ. వీటికి ఉపయోగించే కలప లభించకపోవటం వల్ల రేట్ పెరిగీ కొనకపోవటం ఒక కారణమయితే... ప్లాస్టిక్ బొమ్మలూ, వీడియో గేమ్స్, ఎలక్ట్రానిక్ టాయ్స్ ల తాకిడికి తట్టుకొని నిలబడలేకపోవటం మరోకారణమయితే.... మన కళలనీ కాపాడుకోలేని నిర్లక్ష్యం, మనమే ప్రోత్సహించక పోవటం అసలు కారణం. ఆర్ట్ ఎగ్జిబిషన్ లో వీటిని చూసి వచ్చేసే మనం,  ఏ షాపింగ్ మాల్ లోనో కాస్ట్లీ గా ప్యాక్ చేస్తే ఇరవై రూపాయల ఐటెమ్ ని Rs.299 only (Hand made wooden toy) అని రాస్తే మాత్రం కొంటాం.

చూసారు కదా. ఎక్కడో మీ బాల్య స్మృతుల్ని నిద్ర లేపిన ఈ బొమ్మల్ని. నిజంగా ఎంత మంది ఈ కళాసంపద మన తరంతోనే ఆగిపోతుంది అంటే కించిత్ బాధ కూడా పడకుండా చాలా మామూలుగా తీసుకోగలరు? మన మట్టికి, మన సంస్కృతికి తెలిసో తెలియకో  ద్రోహం చేస్తున్న భావన ఎక్కడో మనల్ని గుచ్చుతుంది కదా. చివరికి మన దేశ సంపద, మన కళలు ఎవరో బయటి వ్యక్తులు వచ్చి తెలియజేస్తే గానీ తెలుసుకోలేని దుస్థితిలోకి వెళ్లే రోజు ఎంతో దూరం లేదేమో అని భయంగా ఉంది. మన సొంత మనుషుల్ని, వాళ్ల చేతిలోని అద్భుతమైన కళల్ని ప్రోత్సహించని మనం, మనది కాని సంస్కృతిని మనవి కాని వస్తువుల్ని ఆరాధించడం నిజంగా సిగ్గుచేటు కాదంటారా? ముందు మన పునాదిని గట్టిగా నిర్మిద్దాం, తరాలు మారినా చెదరని పునాదిని. అదెలా ఉండాలంటే, పైన ఎన్ని రంగులు హంగులతో కొత్త వాసనలు తొంగి చూస్తున్నా, వాటిని మనం ఆస్వాదిస్తున్నా, మన పునాదిని మాత్రం ఎప్పుడూ గుండెల్లో భద్రంగా దాచుకునే విధంగా.. దానికి మన వంతు కృషి మనం చేద్దాం, తరువాత తరాన్ని వారసుల్ని చేద్దాం. నేను అందుకు సిద్ధం.. మరి మీరేమంటారు..!!!!

మరిన్ని బొమ్మలకోసం చూస్తూనే ఉండండీ.. చిత్రం..The Picture